رود نیل صحنه تقابل اسرائیل با بیداری اسلامی

 

رود نیل با ۶۶۷۱  کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود جهان است . این رود از رشته کوه‌هایی در مرکز قاره آفریقا سرچشمه می‌گیرد و راه طولانی خود را به سمت شمال آغاز می‌کند؛ در طی مسیر، رودهای زیادی که از کوه‌های غرب این قاره سرچشمه گرفته‌اند، به آن می‌پیوندند .

رود نیل از کشورهای اوگاندا، سودان و مصر و از شهرهای مهمی چون خارطوم، پایتخت سودان، و قاهره، پایتخت مصر، می‌گذرد و سرانجام به دریای مدیترانه می‌ریزد . نیل شاهراه حیاتی این کشورهای خشک و بیابانی بویژه مصراست و سبب برتری موقعیت آنها بر دیگر کشورهای آفریقایی است .

مصر اساسا تمدنی رودخانه ای است . تمدنی که در طول حیات خود رابطه ای ناگسستنی با رود نیل داشته است بیگمان این اهمیت استراتژیکی و ژئوپلتیکی واقتصادی و حیاتی نیل نه تنها برای مصر کاسته نشده است بلکه بنا به دلایلی همچون افزایش نیاز به آب برای توسعه اقتصادی کشاورزی وصنعتی و مهمتراز همه تامین آب نوشیدنی ۹۰ میلیون جمعیت خود بر اهمیت نیل برای امنیت ملی این کشور افزوده است با این حال با افزایش توجه کشورهای دیگر حوزه نیل به استفاده از آب نیل بنا به دلایل داخلی و خارجی هم اینک مصر در شرایط سرنوشت سازی قرار گرفته است شرایطی که به نوعی حیات سیاسی این کشور را در آینده تحت تاثیر خود قرارمیدهد  .

معیار کنونی برای تقسیم آب رودخانه نیل تا کنون توافقنامه سال ۱۹۲۹  میان دو کشور مصر وانگلیس ( که همه کشورهای سرچشمه رود نیل را تحت سلطه خود داشت ) است که در سال ۱۹۵۹  مصر و سودان ضمن صحه گذاشتن بر مفاد آن اصلاحاتی را در برخی مواد آن اعمال نموده و بر آن اساس سهم هر یک از کشورهای حاشیه این رود مشخص شده است .

عهدنامه مصر و سودان در سال ۱۹۵۹  به مصر اجازه می دهد تا ۸۷  درصد از جریان ۸۴  میلیارد متر مکعبی آب نیل را مورد استفاده قرار دهد سهمی که هم اینک کشور های با لا دست با آن مخالفند . اتیوپی، تانزانیا، اوگاندا، کنیا و جمهوری کنگو پنج کشوری هستند که به توافقنامه های قبلی در زمینه تقسیم رود نیل اعتراض داشته و خواستار تقسیم عادلانه آن هستند .

این کشورها از یک سو برای رشد و توسعه خود به حجم بیشتری از آب نیازمندند لذا معتقدند که طرز تقسیم آب عادلانه و منصفانه نیست چرا که بر اساس توافقنامه های قبلی ۸۷  درصد آب این رودخانه سهم مصر است . از سوی دیگر رژیم صهیونیستی که با کمبود شدید منابع آبی روبروست و بحران آب یکی از مهمترین چالش‌های پیش‌روی مقامات تل‌آویو در دهه‌های اخیر بوده است، در جریان وقوع تغییرات نقشه‌ای در سودان و تجریه این کشور علاقه اش به کنترل منابع آب سودان جنوبی بویژه با سقوط حسنی مبارک و روی کار آمدن محمد مرسی از اخوان المسلمین شدت بیشتری یافته است .

دیدار محرمانه ژنرال جان گارانگ رهبر شورشیان سودان جنوبی از اسرائیل در سال ۱۹۹۴  و توافق طرفین درمورد نیل نشاندهنده اقدامات دامنه دار وبلند مدت رژیم صهیونیستی دراین زمینه است . اما سئوالی که مطرح است نفع متقابل سودان جنوبی از داشتن رابطه با اسرائیل است که به گفته یکی از مقامات رژیم صهیونیستی از آنجا که کشورهای سودان جنوبی , کنیا , اتیوپی و اوگاندا خود را در محاصره کشورهای مسلمان می بینند ، داشتن رابطه با اسرائیل در این شرایط برای آنها به معنی تامین امنیت است .

بنا بر این رژیم صهیونیستی با در نظر داشتن ” اهرم آب نیل ” میکوشد تا روابط گسترده ای با این کشورها برقرار کرده و در جهت کمک به پروژه های سد سازی آنها بر رود نیل به آنان یاری رساند چرا که اساسا ایجاد اتحاد راهبردی با کشورهای غیر عرب در اطراف کشورهای عربی از آرزوها و درخواستهای های قدیمی دوران دیوید بن گوریون نخست وزیر و موسس اسرائیل بوده است .

وی معتقد بود که کشورهای عربی به زودی خواهند فهمید که کشورهای دوست اسرائیل چه سودی از این کار می برند . با توجه به تهدیدات مقامات مصری که بوی جنگ و مواجه نظامی میدهدو آب رود نیل را مسئله امنیت ملی مصر دانسته و در صورت هرگونه اقدام یکجانبه در جهت کاهش منابع آبی مصر از سوی این کشورها ، اقدام برای حفظ امنیت ملی خود را حقی موکد عنوان کرده است .

  هم اکنون اسرائیل قصد دارد با اتحاد راهبردی با سودان جنوبی , کنیا و اوگاندا و اتیوپی حلقه محاصره کشورهای عربی را کاملاً تکمیل کند تا از یک سو با گشودن جبهه ای جدید در مقابل کشورهایی که با بیداری اسلامی دوران جدیدی را تجربه میکنند استراتژی از نیل تا فرات را پیگیری کند و به نحوی بخشی از بحران مشروعیت خود را کاهش دهد ، از سوی دیگر با نفوذ در این کشورها بر سرچشمه های رود نیل تسلط یابد و در نهایت با فشردن گلوگاه آبی و کنترل نبض حیاتی قاهره از طریق احداث سد احتمال هرگونه اقدام نافی امنیت این رژیم از سوی مصر را به صفر برساند .

منبع: مرکز اطلاع رسانی فلسطین

 

 

/p