صــــلاح الـــدّین.نــت پایگاه اینترنتی عبدالعزیزسلیمی (نویسنده و مترجم)
کمتر کسی حتی در میان کردها پیش‌بینی می‌کرد که حزب دموکراتیک مردم که بیشتر اعضای آن را کردان تشکیل می‌دهند بتواند در انتخابات پارلمانی چند روز پیش ترکیه راهی پارلمان شود؛ چرا که براساس قانون اساسی ترکیه، حزبی می‌تواند راهی پارلمان شود که دستکم ۱۰درصد آراء را بدست آورده باشد؛ ولی نتایج اعلام‌شده بیانگر این بود که حزب مذکور بیش از ۱۳درصد آراء را به خود اختصاص داد و توانست ۸۰ کرسی را در پارلمان ۵۵۰ نفری ترکیه از آن خود کند، پیروزی بدست‌آمده برای کردها در تاریخ این کشور بی‌سابقه است.
تا چند سال پیش آرای کردهای ترکیه به دلیل نرسیدن به سقف تعیین‌شده ۱۰درصد برای احزاب دیگر به شمار می‌آمد و البته گاهاً در قالب اشخاص مستقل هم راهی پارلمان می‌شدند؛ تا بالاخره در سال ۲۰۱۲میلادی حزب دموکراتیک مردم (HDP)تأسیس شد و معادلات موجود رنگ و بوی دیگری به خود گرفت.
این حزب کوردی با اعلام موجودیت توانست ۲۷ نماینده‌ی کورد موجود در پارلمان ترکیه را به زیر چتر خود در آورد، تلاش مستمر آن بر این استوار بود که به صورت مستقل در انتخاباتهای ترکیه مشارکت نماید و برهمین اساس دبیر کل حزب آقای صلاح‌الدین دمیرتاش در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به عنوان کاندیدا ظاهر شد و توانست ۱۰درصد آراء را به خود اختصاص دهد و همین انتخابات به محکی مبدل شد جهت سنجش میزان محبوبیت این حزب در میان مردمان ترکیه.
یکی از ویژگیهای حزب دموکراتیک مردم (HDP) این است که فعالیتش را تنها به مناطق کردنشین منحصر نکرد، بلکه در تمام مناطق ترکیه از جمله مناطق ترک‌نشین به فعالیت و حضور سبز خود پرداخت.
به هر حال پیروزی چشمگیر این حزب تازه تأسیس باعث شد که کارشناسان و ناظران درباره‌ی این تحول عظیم به کنکاش پرداخته و دلایل و اسرار آن را برشمارند که به نظر من عبارتند از:
۱- شرایط ترکیه به گونه‌ای است که رقابت اصلی در انتخابات پارلمانی اخیر ترکیه در درجه‌ی نخست، بر حفظ هویت و ملیت بود تا چیز دیگر و برهمین اساس است که می‌بینیم چهار حزب راه‌یافته به پارلمان احزابی کاملاً ایدئولوژیک و آرمانگرا هستند و شرایط موجود باعث شد که افراد مستقل نتوانند به پارلمان راه یابند؛ امری که کاملاً به نفع اقلیتهای محرومی همچون کردها است. در این شرایط خاص و حساس (HDP) به رهبری دمیرتاش توانست آنگونه که شایسته بود ظاهر شود.
۲- اسلامگرایان کرد که در گذشته به دلیل حمایت از حقوق برحق ملتشان، از حزب حاکم- عدالت و توسعه – جانبداری می‌نمودند در این انتخابات به (HDP) رأی دادند و تحلیلگران برای تغییر موضع اسلامگرایان کرد دلایلی از جمله تقدیم هویت ملی بر اسلامی خود و ناخشنودی از برخی مواضع و سخنان اردوغان نسبت به حل بحران کردهای این کشور؛ علاوه بر ملاحظاتی که بر چیدمان لیست کاندیداهای حزب عدالت و توسعه برای انتخابات پارلمانی داشته اند و… ذکر کرده‌اند. امری که باعث شد آرای حزب عدالت و توسعه در شهرهای کردنشین به شدت کاهش پیدا نماید؛ برای مثال تعداد نمایندگان حزب حاکم در شهر آمد (دیاربکر) از ۵ نماینده به ۱ نماینده و در شهر وان نیز از ۴ به ۱ نماینده کاهش پیدا کند.
۳- شفافیت و سلامت سیستم انتخاباتی ترکیه و عدم کارشکنی و سنگ‌اندازی حزب عدالت و توسعه جهت پیروزی حزب دموکراتیک مردم(HDP).
اعتراف به واقعیتها، کفر نیست و لذا باید گفت که کردهای ترکیه در هیچ دوره‌ای به اندازه دوره‌ی زمامداری حزب عدالت و توسعه از آزادی فعالیت برخوردار نبوده اند، آزادی منحصر به فرد ترکیه باعث شد که (HDP) یکی از رهبرانش یعنی آقای دمیرتاش را برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور به رقابت آقای اردوغان بفرستد.
برخی از صاحبنظران معتقدند اگر اردوغان و حزب متبوعش دموکراسی راستین را پاس نمی‌داشتند و در انتخابات تقلب می‌کردند و یا اگر یکی از احزاب غیر اسلامگرا از جمله حزب جمهوری خلق(CHP)، حاکم ترکیه می‌بود مطمئناً حزب دموکراتیک مردم (HDP) ن راه به پارلمان پیدا نمی‌کرد.
۴- (HDP) به نام یک حزب ناسیونالیستی و حتی به عنوان یک حزب کوردی وارد عرصه انتخابات نشده است تا جایی که برخی از رهبران و تحلیلگران کورد ترکیه نسبت به بی‌برنامگی این حزب برای آینده‌ی کُردان معترض بودند؛ بلکه این حزب تحت عنوان یک حزب چپ وارد کارزار انتخابات شد و با همین سیاستش توانست علاوه بر کردها بخش قایل توجهی از علوی‌های ترک و ترکهای چپگرای آن کشور را با خود همراه سازد؛ علاوه بر بخش عظیمی از زنان این کشور که خواسته‌هایشان را در رأی دادن به این حزب چپگرا که خود را نماینده‌ی همه‌ی نژادهای ترکیه معرفی کرده است، می‌بینند.
۵- تأکید و تمرکز رسانه‌ها بر این نکته که زمانی حزب عدالت و توسعه حاکم اکثریت مطلق پارلمانیش را از دست خواهد داد که حزب دموکراتیک مردم(HDP) بتواند راهی پارلمان شود، همه‌ی رسانه‌های وابسته به اپوزیسیون دست به دست هم داده بودند که برای مقابله با تغییر سیتسم حکمرانی در ترکیه از پارلمانی به ریاست جمهوری – آنگونه که اردوغان نوید آن را داده است – باید به تقویت حزب دموکراتیک مردم(HDP) پرداخت و آن را راهی پارلمان نمود.
در واقع همانگونه که بیشتر ناظران می‌گویند پیروزی اخیر حزب دموکراتیک مردم(HDP) تنها محصول آرای طرفدارانش به این حزب نبوده بلکه این مخالفان عدالت و توسعه و شخص آقای اردوغان بودند که حزب ناشناخته و تازه به دوران رسیده‌ی (HDP) را مالک ۸۰ کرسی در پارلمان ترکیه نمودند. و این مطلبی است که آقای دمیرتاش هم ضمن اعتراف به آن، وعده داد که امانتدار آن «آرای باد آورده» باشد.
۶- انفجارات حاصله یک روز قبل از روز رأی گیری در مراکز و دفاتر حزب دموکراتیک مردم(HDP) و همچنین تبادل سخنان تند، بین این حزب و حزب حاکم و بویژه شخص اردوغان نیز باعث شد که مردم بیشتری به یاری این حزب مظلوم (HDP) که حاکمیت در صدد حذف آن است بشتابند و در روز انتخابات کاندیداهایش را رأی‌باران نمایند.
اکنون و با ملاحظه دلایل و شرایط فوق شاهد این هستیم که حزب دموکراتیک مردم(HDP) به یک واقعیت انکارناپذیر مبدل شده؛ به گونه‌ای که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت و همه‌ی احزاب راه‌یافته به پارلمان در صدد جلب خشنودی این حزب‌اند تا در تشکیل دولت و یا اپوزیسیونی قوی وکارامد همکارشان باشد.
اکنون (HDP) در سایه‌ی این پیروزی قاطع و چشمگیری که بدست آورده می‌تواند با درک شرایط و پیچیدگی‌های آن به چرخه‌ی حل بحران کوردان این سامان و آشتی بین آنان و رژیم ترکیه سرعت بخشد؛ البته رهبران این حزب لابد می‌دانند که:
-حزب عدالت و توسعه هنوز هم مالک اکثریت پارلمان بوده و احزاب دیگر موجود در پارلمان بدون این حزب، قادر به تشکیل دولت نبوده و نخواهند بود .
-حزب عدالت و توسعه در طول زمامداریش گامهای اساسی – و البته شاید کُند- فراسوی حل بحران کردها برداشته است که جا دارد این راه پیموده شده را حزب (HDP) مد نظر داشته باشد.
-همکاریهای اقتصادی و بازرگانی حزب حاکم و شخص آقای اردوغان با حکومت اقلیم کردستان عراق و مذاکرات مستقیم دولت ترکیه با رهبران کوردستان عراق بویژه مسعود و نیچیروان بارزانی تا مرز به رسمیت شناختن آن، نیز فاکتوری است که عدم ملاحظه‌ی آن صلاح به نظر نمی‌رسد.
-(HDP) نیک می‌داند اگر یکی از احزاب دیگر تُرک‌تبار از جمله حزب متعصب حزب جمهوری خلق(CHP) که آنهم ۱۳۲ کرسی پارلمان را در اختیار دارد و به شدت مخالف آشتی بین کردها و ترکان است با حزب عدالت و توسعه متحد شود و دولت آینده تشکیل دهند، امیدهای چندین ساله بزرگانی همچون آقای اوجالان و… بر باد خواهد رفت و بار دیگر کوه‌های سر به آسمان کشیده‌ی قندیل میزبان مبارزات مسلحانه‌ی هم‌تبارانشان خواهد بود.
-از آنجا که احزاب اپوزیسیون قادر به تشکیل دولت نبوده و همفکری و همگرایی چندانی هم بین آنان احساس نمی‌شود در صورتی که حزب عدالت و توسعه نتواند دولت آینده را تشکیل دهد انتخابات مجدد برگزار می‌شود، امری که گمان نمی‌شود به سود (HDP) و کردان ستم‌کشیده‌ی ترکیه باشد.
به هرحال پیروزی قابل توجه (HDP) جای بسی خوشحالی را دارد برای همه‌ی دوستداران صلح و همزیستی بین ملتها و امید است این پیروزی گام بلند و سرنوشت‌ساز و نقطه‌عطفی در تاریخ جنبش دموکراتیک ملت کورد ترکیه در راستای احقاق حقوق حقه‌شان باشد. ان شاء الله
رسول رسولی کیا
اصلاح وب
