پیام تقابل اهل تسنن با نوری مالکی

شبکه خبری اسکای نیوز عربی اعلام کرد، شهر فلوجه در غرب عراق از کنترل دولت خارج شده و به دست القاعده افتاده است. این در حالی است که محمد البجاری، سخنگوی تحصن کنندگان در الفلوجه اعلام کرد که این خبر صحت ندارد و گروه های قبیله ای بر این شهر سلطه پیدا کرده اند. درگیرها میان نیروهای نظامی و گروه های تروریستی چندین روز است که در استان الانبار آغاز شده است. اتفاقی که به گفته کارشناس مقدماتش به عملکرد دولت نوری المالکی در قبال استان های سنی نشین بر می گردد. عشایر ساکن در این استان ها بر این عقیده اند که دولت شیعی مالکی توجهی به سنی ها ندارد. با این همه دولت هدف خود از این اقدام را پاکسازی کلیه مناطقی که در اختیار نیروهای القاعده به منظور آموزش نیروهای خود استفاده می کند، اعلام کرده است. با این حال گرچه گفته شده شهر الفلوجه در استان الانبار به  کنترل نیروهای القاعده در آمده اما تحلیلگران بر این باورند که این شهر توسط نیروهای عشایر در اختیار این گروه قرار گرفته است. حسین رویوران، تحلیلگر مسائل منطقه در گفتگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که هماهنگی و ارتباطاتی میان عشایر این شهر با القاعده وجود دارد. چرا که اگر آنها مخالف حضور القاعده بودند، می توانستند به راحتی آنها را بیرون و اجازه تصرف را به آنها ندهند، همان کاری که با آمریکایی ها کردند و آمریکایی ها نتوانستند این شهر را تصرف کنند. با این همه او می گوید: گرچه رفتار مالکی در قبال استان های سنی نشین درست نبوده اما اقدام اخیرش برای پاکسازی الانبار می تواند به ناامنی ها در عراق پایان دهد. متن کامل گفت و گو با این کارشناس منطقه را در زیر می خوانید:

اخباری مبنی بر اینکه شهر الفلوجه در استان الانبار به کنترل نیروهای القاعده درآمد، منتشر شد. پیامدهای این اتفاق برای دولت آقای نوری المالکی چه خواهد بود؟

تسلط القاعده بر الفلوجه به صورت نظامی صورت نمی گیرد. شهر الفلوجه شهر خاصی است که مردمانش جنگجو هستند و آمریکایی هم نتوانستند این شهر را به تصرف خودشان در بیاورند. بنابراین تسلط القاعده بر این شهر، بیانگر این است که برخی عشایر الفلوجه با القاعده همکاری داشته و عملا شهر را در اختیار آنها قرار داده اند. این مساله به طور کامل نشان می دهد که نوعی دوگانگی در مورد حضور القاعده در عراق وجود دارد.

چه دوگانگی؟

گروهی مخالف القاعده هستند. از جمله استاندار الانبار که از دولت در خواست دخالت کرد و همچنین شورای استانی الانبار و عده ای از عشایر که در روز اول موفق به پاکسازی شهر رمادی از حضور القاعده شدند و نیروها را یا از بین برده  یا فراری دادند. گروهی دیگر مبارزه با القاعده را قبول ندارد و به صورت زیر میزی ارتباطات و همپیمانی هایی با این گروه دارند. این عده  از عشایر و نمایندگان مجلس هستند که استعفا دادنده اند. آنها به گونه ای حضور القاعده را قبول داشته و اتحاد و ائتلافی با آنها دارند.

گفتید برخی عشایر با ارتباطاتی  که با القاعده داشتند، این شهر را در اختیار آنها قرار دادند. آیا این اقدام عشایر در راستای مقابله با دولت نوری المالکی در خصوص اقداماتی که علیه گروه های تروریستی در الانبار انجام داده، است؟

بله. عشایر در تقابل با آقای مالکی این کار را کردند. اما در رمادی عشایر نسبت به سیاست های مالکی ملاحظات زیادی دارند و بین استقلال شهر و عدم تسلط القاعده بر آن  و اختلاف نظر با آقای مالکی تفاوت قائل هستند. اما در الفلوجه به نظر می رسد رشد سیاسی به این حد نرسیده که بین اختلاف با مالکی و بین دادن امکان سلطه بر شهر به القاعده تفکیک قائل شوند.

معتقدید که حضور القاعده صرفا یک حضور پیام گونه به نوری المالکی بوده و شاید تسلط و اختیاری بر این شهر نداشته باشند؟

 

 معتقدم توان مردم شهر از القاعده بیشتر است و اگر اینها مخالف حضور آنها بودند، به سرعت القاعده را از شهر بیرون می کردند. از این رو نوعی تبانی در این زمینه فرض می کنم.

آیا امکان خارج کردن این نیروها از  شهر توسط نیروهای دولتی وجود دارد؟

تصور می کنم اولویت دولت از بین بردن پایگاه های القاعده در غرب عراق در مثلث مرزی این کشور  با سوریه، اردن و عربستان است. این منطقه تبدیل به محل آموزش، استقرار، سازماندهی و بمب گذاری ماشین ها و توزیع آنها در شهرهای عراق شده است. بنابراین از بین بردن پایگاه  عملا الفلوجه را تبدیل به یک جزیره می کند. زمانی الفلوجه ارزش دارد که نیروهای القاعده امتداد و با مناطق غربی استان الانبار، که محل استقرار اصلی آنهاست، رفت و آمد داشته باشند. اگر دولت موفق به پاک سازی این منطقه شد، تصورم این است که گروه داعش در الفلوجه خود به خود سقوط خواهد کرد.

آیا حضور نیروهای القاعده در الانبار نشان از جابجایی مکانی آنها از سوریه به عراق دارد؟ یا آنها به دنبال توسعه گستره فعالیت های خود تحت عنوان دولت اسلامی عراق و شام هستند؟

نخست آنکه پدیده القاعده در عراق جدا از سوریه و لبنان نیست. دوم اینکه آنها در سوریه آنقدر نیرو دارند که عملا نیروهایشان به عراق و لبنان سر ریز شده است. همچنین این نیروها جابجا می شوند. هر گاه در عراق فشار زیاد می شود به سوریه می روند و هرگاه در سوریه فشار زیاد می شود به عراق می آیند. آنها با عنوان دولت اسلامی در عراق و شام، عملا محدوده جغرافیایی گسترده تر از عراق را برای خودشان تعریف کرده اند.

با توجه به  اقدامات و درگیری های نیروهای تروریستی با نیروهای نظامی عملکرد دولت نوری المالکی را چگونه ارزیابی می کنید؟

تصورم این است که عدم پذیرش خواسته های مردم از طرف آقای مالکی که منجر به آغاز تحصن ها شد، یک نوع نارضایتی ها را در استان های سنی نشین به وجود آورد.و این استان ها به یک محل مناسب برای جذب نیروی القاعده تبدیل شد. زیرا امکان جذب نیرو در داخل  ناراضیان به خوبی وجود دارد.  شاید رفتار مالکی در مقابل استان های سنی مناسب نبود. اما اقدام اخیر مالکی در پاکسازی استان الانبار و بعد استان نینوا و موصل اقدام درستی است زیرا اگر چنین اقدامی نکند، تکرار فرایند انفجار و کشتار و عملیات تروریستی درعراق حیثت نظام سیاسی جدید در عراق را از بین می برد و به طور حتم آقای مالکی از این مساله آسیب جدی می دید.

هفته گذشته در بحبوبه عملیات ها ، ارتش اقدام به عقب نشینی کرد. دلیل این عقب نشینی چه بود؟

دستور این بوده که محل خیمه های تحصن را تفکیک و تحصن را جمع کرده و از شهر خارج شوند و  پس از آن نیروهای پلیس امنیت را برقرار کند. اما شاید ارزیابی دولت از توان نیروهای پلیس در مقابل نیروهای القاعده یک تصور غلطی بود. دولت تصور می کرد نیروهای پلیس این توان را دارد، اما با سقوط ۴ کلانتری در شهر رمادی، ارتش متوجه شد که دچار اشتباه شده و به همین دلیل برگشت و در پاکسازی شهر با کمک عشایر در رمادی کار را به نتیجه رساند.

 

اقدامات دولت عراق برای پیشگیری از چالش های بیشتر در این منطقه چه می تواند باشد؟

از بین بردن پایگاه های القاعده در غرب الانبار بسیاری از مسایل از جمله ناامنی، بمب گذاری و دیگر عملیات های تروریستی را حل و به آن پایان می دهد.

دپلوماسی ایرانی

/b/span