صــــلاح الـــدّین.نــت پایگاه اینترنتی عبدالعزیزسلیمی (نویسنده و مترجم)
مصاحبه با : دکتر علی بیگدلی
دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین المللی در گفتگو با دیپلماسی ایرانی با اشاره به سخنان محمود احمدی نژاد در مورد برقراری رابطه با آمریکا معتقد است اساسا برقراری رابطه با آمریکا در حیطه اختیارات رئیس جمور نیست و غرب به این سخن که در سال آخر ریاست جمهوری او عنوان شده اهمیت نمی دهد.
دیپلماسی ایرانی: محمود احمد نژاد، رئیس جمهور کشورمان برای شرکت در شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است. او این روزها سرگرم مصاحبه و سخنرانی است. یکی از موضوعاتی که او در سخنرانی خود در روز گذشته در دیدار با جمعی از نخبگان آمریکایی مطرح کرد برقراری روابط ایران و آمریکا است. او گفته است که ایران آمادگی برگزاری گفت و گوهای مستقیم با آمریکا را دارد. او همچنین مسئله هسته ای را فقط به مخالفت آمریکا با ایران مربوط دانسته است. در مورد این سخنان با دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین المللی گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:
آقای دکتر، سخنان آقای احمدی نژاد در مورد آمادگی ایران برای گفتگوی مستقیم با آمریکا و رابطه با این کشور تا چه اندازه جدید است؟
آقای احمدی نژاد در سفرهای قبلی خود هم در این مورد اظهار نظر کرده بود و اعلام کرده بود که علاقه مند به برقراری روابط با آمریکا است. اما اولا چنین آقای احمدی نژاد چنین اراده و اختیاری ندارد که اقدام به برقراری روابط با آمریکا کند. این مسئله جزو سیاست های کلی نظام است و باید قطعا با هماهنگی نهادهای بالاتر صورت گیرد. به هر حال به دلایلی که معلوم است کسانی مخالف برقراری روابط ایران و آمریکا در حال حاضر هستند. به نظر من برای اظهار نظر در مورد آینده روابط ایران و آمریکا باید منتظر نتایج انتخابات های آینده باشیم؛ خصوصا انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا در این مورد بسیار موثر است. یعنی باید منتظر باشیم که سیاست های آمریکا در قبال منطقه خاورمیانه خصوصا ایران تغییر کند. به هر حال اظهارات آقای احمدی نژاد در حال حاضر هیچ تاثیری در روند سیاست خارجی ایران و آمریکا و روابط این دو کشور نمی گذارد. آقای احمدی نژاد در سال آخر ریاست جمهوری خود است و اظهارات ایشان چندان از سوی غرب جدی گرفته نمی شود. به نظر می رسد برای غرب هم انتخابات آینده ریاست جمهوری ایران اهمیت دارد و نگاه می کنند که ببیند که چه کسی قرار است در این پست قرار گیرد.
آقای احمدی نژاد در سخنان خود به این نکته اشاره کرده اند که مسئله هسته ای فقط به موضوع روابط ایران و آمریکا مربوط می شود و اگر آمریکا خود را از این مسئله کنار بکشد، کسی دیگر در جهان ادعایی علیه ایران ندارد. به نظر شما تا چه اندازه این موضع واقع بینانه است؟
نادرست بودن این موضع به این دلیل است که ایشان آمریکا را از دیگر مجموعه جامعه جهانی و خصوصا غرب جدا می کند. در حالی که ما باید غرب را به عنوان یک واحد در نظر بگیریم. ممکن است گاهی در مورد مسائلی بین این کشورها شکاف هایی به وجود بیاید ولی حداقل در مورد مسئله هسته ای ایران به نظر می رسد که غرب تابع سیاست واحدی است. الان به مواضع کشورهای اروپایی نگاه کنیم می بینیم که این کشورها هم در مورد مسئله هسته ای ایران اظهار نظر های تندی می کنند. سخنان آقای اولاند رئیس جمهور فرانسه، در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در روز گذشته و اشاره ایشان به فعالیت های هسته ای ایران کاملا تایید کننده این مسئله است که اروپا نیز نسبت به این مسئله حساس است و موضوع فقط به آمریکا مربوط نمی شود.
بنابراین مسئله هسته ای ایران دارای پیچیدگی هایی است که باید در اظهار نظرها به آن توجه شود. درست است که در درون غرب ممکن است اختلافاتی وجود داشته باشد ولی در مسائل امنیتی و استراتژیک اختلافات خود را کنار می گذارند. بنابراین اصلا به نظر من این موضوع درست نیست که اگر آمریکا پای خود را از پرونده هسته ای ایران بیرون بکشد دیگر کشورها هیچ ادعایی در مورد برنامه های هسته ای ایران نداشته باشند. به هر حال کشورهای دیگر هم منافعی در منطقه دارند که آن را دنبال می کنند. توانایی هسته ای ایران می تواند موازنه قدرت در منطقه را به سود ایران تغییر دهد و بسیاری از کشورهای دیگر، حتی برخی از کشورهای همسایه ما نیز از این مسئله رضایت ندارند و بنابراین مخالف هستند. مشکل بزرگ غرب با ایران هم همین است که نباید قدرتی شکل بگیرد که خارج از حوزه عمل غرب رفتار کند. حتی با نگاهی به نحوه رای دادن کشورهای دیگر در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی یا شورای امنیت نیز می توان دریافت که تنها مشکل ایران در برنامه هسته ای، آمریکا نیست.
آقای دکتر، آقای احمدی نژآد در بخشی از سخنان خود گفته اند که «ایران، آمریکا به رسمیت می شناسد و معتقد است می توانیم با یکدیگررابطه داشته باشیم اما موضوع به رسمیت شناختن یا نشناختن رژیم صهیونیستی هیچ ارتباطی به روابط ایران و آمریکا ندارد» ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
به نظر می رسد که این سخن آقای احمدی نژاد مربوط به اختلافات اخیر آمریکا و اسرائیل باشد. درست است که از زمان روی کار آمدن اوباما روابط اسرائیل و آمریکا به گرمی گذشته نیست ولی اساسا نمی توان این دو کشور را در مسائل استراتژیک جدا از یکدیگر انگاشت. اسرائیل متحد اول و استراتژیک آمریکا در منطقه است و بنابراین نمی توان گفت که این دو مسئله هیچ تاثیری در یکدیگر ندارند. آمریکا با استناد به تهدیدات ایران علیه اسرائیل فشارهای خود بر ایران را افزایش می دهد. آقای احمدی نژاد در سخنان خود اشاره کرده اند که رفتار ایران توانسته اخلالی در رابطه آمریکا و اسرائیل ایجاد کند. من با این نظر هم موافق نیستم چرا که سردی روابط آمریکا و اسرائیل به مواضع آقای احمدی نژاد مربوط نیست بلکه ناشی ازتعارض منافع و اختلاف نظری است که بین جمهوری خواهان و دموکرات ها در سیاست خارجی خصوصا در قبال حمله اسرائیل به ایران به وجود آمده است. بنابراین با وجود اختلاف نظر در مورد نحوه برخورد با ایران، در موضوع حمایت از اسرائیل هیچ اختلافی بین جمهوری خواهان و دموکرات ها نیست و به نظر من این اختلاف عمیق نیست و ما نباید به آن دل ببندیم.
در نهایت سخنان اخیر آقای احمدی نژاد را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من در صحبت های اخیر ایشان در نیویورک چندان نمی توان نو آوری و حرف جدیدی دید. همه تکرار مسائلی بوده که قبلا نیز ایشان به نحوی مطرح کرده بود و با عرض تاسف باید گفت که این سخنان نتیجه مثبتی هم در سیاست خارجی ما نداشته است.
تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۱۶
