فواید وحکمت های روزه

«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَن کَانَ مَرِیضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُواْ الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(۱۸۵)سوره البقره

ماه رمضان ماهی است که در آن قرآن برای راهنمایی مردم نازل شد (آیات و دلایل آن ) برای هدایت و بیان حق از باطل واضح و روشن است. هر کس از شما در این ماه زنده بود ، آن را روزه بگیرد. و کسى که بیمار یا مسافر باشد (در فرصتی دیگر به همان) تعداد روزه بگیرد. الله می خواهد بر شما آسان بگیرد. و در پی سخت گرفتن بر شما نیست. تا روزه آن تعداد روزها را کامل کنید . و به خاطر اینکه الله هدایتتان نمود، او را به بزرگى ستایش نمایید. به این امید که (با استفاده درست از

نعمت هایش) او را شکرگزاری کنید.

مقدمه

روزه داری ازروزگاران دوردرمیان جوامع بشری رواج داشته است. به طوری که درنزدهمه ادیان آسمانی واجب بوده است.آیه “کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ” موید این واقعیت است.

امروزه علاوه برمسلمانان،پیروان ادیان مسیحی ،یهود وزرتشتی نیز روزهای مشخصی راروزه می گیرند.درآیین های غیرالهی ؛مانند هندوئیسم وبودیسم نیز نوعی روزه داری وجود دارد که معمولا با ترک خوردنی های جامد همراه است.پیروان آنها روزه داری را به نوعی به عنوان تقویت اراده وپاکی درون می دانند مرتاضان هندی نیز برای تقویت اراده خود مدت طولانی ازخوردن غذا اجتناب می کنند.

به هرحال،روزه داری نزد خداباوران عالم جایگاه ویژه ای  دارد ومی طلبد که مسلمانان نیز با مطالعه حکمت ها وفواید آن با عشق وعلاقه به آن روی آورند وازآثارمثبت وسازنده فراوان آن توشه ای گیرند.

انواع روزه درقرآن     

قرآن کریم ازچند نوع روزه نام برده است:

۱٫روزه سکوت:دراین روزه فرد سکوت اختیارمی کند.به طوری که حضرت مریم برای رهایی ازپرس وجوهای بی فایده و آزارواذیت یهود روزه سکوت گرفت .در ایات ۲۷ و ۲۸ سوره مریم آمده است:”…فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولی فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنسِیًّا”؛…پس اگر ببینی از بشر احدی را پس بگو من برای خدای بخشنده روزه نذر کرده ام و هرگز با انسانها سخن نمیگویم.

۲٫روزه جمعی در ماه مبارک رمضان:روزه گرفتن دراین ایام برای همه مسلمانان واجب است.تاکید قرآنی نیز شامل این نوع روزه است که همگانی ودارای آثاروفایده های فراوانی است.

۳٫روزه نذر: آیه” إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْمًا” تایید کننده روزه نذراست. بنابراین،هرکسی می تواند با برآورده شدن حاجاتش نزد خدای متعال مدتی روزه نذر بگیرد.

۴٫روزه به عنوان کفاره :روزه کفاره به چند صورت است:

-دوماه روزه متوالی برمبنای هرروز روزه واجب به خاطر شکستن عمدی وغیرموجه آن

-روزه برای کفاره گناهان مثل دوماه روزه پی درپی برای کفاره قتل عمد(نساء،۹۲)،سه روز روزه متوالی برای عمل نکردن به سوگند به خدا (سوره ۵آیه ۸۹)،دوماه روزه به عنوان کفاره ظهارهمسر (مجادله،۴) و…

حکمت های  روزه داری

اگرکسی طالب وصول به معرفت،آگاهی،معنویت و… است،بایدراه های رسیدن به آنها را تجربه کند.بی تردید،روزه داری خالص،پاک ومعرفت اندیشانه دررسیدن اشخاص به  درجه بالای معنویت،آگاهی،اخلاص وپاکی درون نقش بسزایی دارد. به قول سعدی:

اندرون ازطعام خالی دار/که درونورمعرفت بینی

تهی ازحکمتی به علت آن/که پری ازطعام تابینی

همچنین،گرفتن روزه درایام ماه مبارک رمضان درتقویت روحیه،بندگی، قناعت،همبستگی،پاکی درون، تقوا و… تاثیر شایانی دارد.درزیربه بیان مختصر برخی ازفواید وحکمت های روزه پرداخته  می شود.

۱٫تقوا؛

درفرهنگ قرآنی تقوا جایگاه مهمی درتکوین شخصیت پاک انسانی دارد.ازدیدگاه قرآن تفاوت های زبانی، قومی،ملی،نژادی و…ملاک برتری نیست؛ملاک آن در رعایت تقواست.هرملتی بیشتر مراقب اعمال ،رفتار وهنجارهای اعتقادی،اخلاقی،اجتماعی وحقوقی خود است، شایستگی وبرتری فزون تری دارد.

مراقبت انسان ازنفس خویش تنها با تقوا عملی است.آنکه ازنفس سرکش خویش مراقبت نکند،نمی توانددرمیان متقین قرارگیرد.اشخاص درسایه تقوا می توانند به عدالت،حق گویی،پاکی درون،خیر خواهی و…جامه عمل بپوشانند.آنکه مراقب نفس شرورومهاجم خویش نیست،چگونه می تواند راه عدل ،انصاف، مروت،جوانمردی، گذشت، احسان ، همبستگی،مداراو… رادرپیش بگیرد؟

قرآن کریم حکمت مهم روزه داری را تقوا می داند.آیه زیرموید این حقیقت است:” یَاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ﴿ بقره،۱۸۳﴾؛اى کسانى که ایمان آورده‏اید روزه بر شما مقرر شده است همان گونه که بر کسانى که پیش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد که پرهیزگارى کنید.

ازآیه عبارت” لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ” چنین برمی اید که روزه بسترهای نیل به تقوارافراهم سازد.بنابراین،اگرکسی دراین بسترها گام بردارد،احتمال برخورداری وی ازتقوا بیشترخواهد شد.

۲٫ کمال معنوی؛

روزه یکی ازنشانه های خوب بندگی واطاعت ازاوامر الهی است.دراین ماه ،روزه داران به سوی کمال معنوی سیرمی کنند.رازونیاز،تهجد،دعا،شب زنده داری،ختم قرآنی،خیرخواهی،احسان،نمازجماعت،مطالعات دینی و… بیشتر انجام می گیرد.اهل سنت درشب های رمضان علاوه برنوافل دیگر، نماز تراویح راکه بیست رکعت است،می خواند وزمان زیادی رامی برد.مولانا درمثنوی پربارخویش به کمال معنوی ناشی ازروزه داری خیلی زیبا پرداخته است که درزیر می آید:

این دهــان  بستی  دهــانی  باز شـــد   /   کـو خـورنده‌ی لــقمـه های راز شـــد

لــب فـروبــند از طـعـام وازشـــــــراب /      ســـوی خوان آسـمــانی کن شـــتاب

گـر تــو این انبان ز نـان خــالی کـــنی/      پـرزگـــوهــــرهـــای اجــــلالی کـــنی

طــفل جـان از شـیرشــیطان بــاز کن/     بــــعـــد از آنـــش بـا مـــلک انـــباز کــن

چند خوردی چرب و شیرین از طـعــام /  امـــتحـــان کــن  چـــند روزی  با صــیام

چــند شــب ها  خواب  را گشتی  اسیر  /  یــک شـــبی بــیدار شــو دولـــت بـگیر

۳٫تمرین قناعت وبی نیازی؛

روزه داری مظهر صمدیت الهی است.انسان ها با روزه گرفتن قناعت وبی نیازی خودرابه آزمون می گذارند. چقدر خوب است که بندگان نیزهمانند خدای خود اندکی ازعمرخویش رادر هاله ای ازبی نیازی وقناعت حداقلی بگذرانند.

مومنان با استقبال از روزه  یادمی گیرند که چگونه برحرص،طمع کاری وزیاده خواهی های دنیوی خویش غلبه کنند.چراباید فقط اندوخت،خورد،خوابید ودیگرهیچ! ایااین است مسولیت، جایگاه ومقام علوی بشر دراین ربع مسکون ؟آیا خداوند به خاطرآنها انسان ها رابرسایرموجودات برتری بخشید وبرآن افتخارکرد وفرمود:”فتبارک احسن الخالقین”؟

۴٫گسترش وحدت وهمبستگی ؛

همبستگی ازنشانه های خوب وحدت جمعی است.چنانچه،میان مردم جامعه ای وحدت وهمبستگی باشد،گره های زندگی آنان به خاطر تعامل ومشارکتی که با یکدیگردارند،بهتر گشوده می شود .

ازویژگی های اثربخش ماه روزه نیز این است که کمک می کند مردم روزه دار تجدید روحیه کنند،در کنار یکدیگرقرارگیرند وبه همبستگی خویش بیاندیشند.

همبستگی وهمگرایی مردم دراین ماه مبارک به اشکال مختلف خودنمایی می کند ؛ازجمله بیدارشدن برای سحری، افطار کردن،ضیافت های عمومی،خواندن جمعی دعاهای جوشن کبیرورمضان ،عزم واراده همگانی درگرفتن روزه،حضوردرمساجد برای برگزاری نمازجماعت،خواندن نمازعید فطردرمصلی ها،پرداخت فطریه،درعید فطر به دیداربزرگان وآشنایان رفتن و…

۵٫کمک به نیازمندان؛

چقدرخوب است که انسان ها با پرهیز از زیاده خواهی و صرفه جویی اندک درمصارف وهزینه های زندگی خود به فکر دیگران هم باشند ودست کرامت خویش را بر سر تهی دستان نیزبکشند.

اماشاید درهمه ایام انگیزه مردم برای کمک به دیگران زیاد نباشد.این درحالی است که ماه مبارک رمضان ماه ضیافت،گره گشایی از تهی دستان وفروماندگان است.همچنین،همه روزه داران دارا مکلفند درپایان این ماه با دادن زکات فطره اندکی دررفع مشکلات مادی مستمندان موثرباشند.

۶٫پاکی درون؛

یکی ازرا ه های آزاد اندیشی پاکی درون ازانوع وساس و آلودگی های نفسانی است .آنکه گرفتاردرون آلوده خویش است،چگونه می تواند برای آزادی دیگران بیاندیشد؟درحالی که اسارت درون کارسازترازاسارت برون است وشخصیت انسان راازدرون تهی و ازخود بیگانه می کند. چه اسارتی بالاتراز این که کسی گرفتار نفس اماره خویش باشد؛نفسی که به خودخواهی،زیاده طلبی،کینه،تفرقه،بدخواهی،عیب جویی،حسادت،خست، غرور و…دامن زند!

ازآثار مهم روزه پاکی درون است.آنکه روزه می گیرد، باید به فکر طهارت درون باشد وگرنه روزه او جزرنج بیهوده ناشی ازگرسنگی وتشنگی و…ثمردیگری نخواهد داشت.انسانی که درایام ماه مبارک رمضان که ماه فرودآمدن قرآن کریم هم است،نتواند به هدایت درونی نائل آید،صرفا درظاهر با روزه داران همگرایی کرده است وخاصیت دیگری نخواهد داشت!

مسلمانان باید درایام روزه داری به حسادت ها،بدبینی ها،قهرها وبدخواهی های خود چاره ای بیاندیشند وازآثار ومیوه های شیرین آن بهره مند شوند.

همچنین، با پاکی درون  نمود بازدارندگی روزه دربرابرگناه وبزهکاری آشکارمی گردد.به طوری که درایام ماه مبارک رمضان میزان هنجارشکنی درجامعه کم می شود وازآمار مرگ و میر،قتل،سرقت،رشوه،برخورد،تصادف رانندگی،دروغ،کلاه برداری و…کاسته می شود.

۷٫تقویت اراده؛

تقویت اراده ازراه های موفقیت است.افراد بابرخورداری از اراده  قوی ومحکم به خوبی می توانند ازعهده کارهای بزرگ ومهمی برآیند.روانشناسان راه های مختلفی رابرای تقویت اراده پیشنهاد می کنند.اموری؛چون ورزش،یوگا،تمرکزفکر،داشتن شجاعت دربیان فکر،نظر وعقیده و…در تقویت اراده موثرند.

بی تردید، روزه داری نیز درتقویت اراده افراد تاثیرقابل توجهی دارد.آنکه روزه می گیرد قابلیت های درونی خودرا می آزماید ومی فهمد که می تواند درسایرامورنیز با ایستادگی به هدف نائل آمد.

۸٫تمرین سلامتی؛

گرفتن روزه برای افراد بیمارجایزنیست.حال سوال این است که آیا روزه به سلامتی انسان ضررمی رساند؟

تردیدی نیست که روزه برای اشخاص سالم نه تنها ضررندارد،بلکه منشا آثاربهداشتی فراوانی است،چرا که با گرفتن روزه بسیاری ازچربی های اشباع شده دربدن آب می شوندو سطح کلسترول منفی راکاهش می دهند.این درحالی است که یکی ازعوامل سکته ومرگ ومیرهای زودرس انباشت چربی ها وفضولات مضردربدن است وبا کاستن ازمیزان آن ها می توان به بهداشت وسلامتی کمک کرد.

بیماری هایی؛چون فشارخون،چاقی،دیسک کمر،بیماری قند، چرب خون بالا و…ارتباط وثیقی با نحوه تغذیه دارند وروزه داری تاحدودزیادی می تواند به کاهش این مشکلات کمک کند.

اما درصورت زیان آوربودن روزه برای برخی ازبیماری ها باید اولویت را به سلامتی داد نه گرفتن روزه.به طوری که قرآن نیز همین منطق راپذیرفته است .درعین حال، بیماران نیز برای برخورداری ازآثارمفید ماه رمضان می توانند درخوردنی ها وآشامیدنی ها  خود به مقدار ضرور بسنده کنند.

۹٫شکیبایی ؛

بسیاری ازافراد دربرابرمشکلات طاقت فرسا بی تاب می شوندوشکیبایی خودراازدست می دهند.این درحالی است که روزه به انسان ها روحیه بردباری و ایستادگی دربرابر گرسنگی،تشنگی وسایرهواهای نفسانی می دهد. روزه داربا تحمل سختی ناشی ازگرسنگی وتشنگی باید یاد بگیرد که چگونه دربرابرسایرسختی ها ومشکلات شکیباوصبورباشدوازخان های مختلف مشکلات زندگی بارشادت وایستادگی عبورکند.

روزه داران باید بیاموزند که چگونه دربرابرنداری ها ،فشارها،نیازهاو…ایستادگی کنند وحرمت وآبروی خودرا زیرپای هواهای نفسانی خویش نریزند.حال،اگرروزه داردرایام ماه مبارک رمضان طاقت وتحمل خودراازدست بدهدو حرمت روزه خویش رابشکند ،باید بداند که ازآزمون شکیبایی مردود شده است و دربرابرسایرمعضلات نیز تاب وتحمل چندانی نخواهد داشت.

اما به هرحال افرادی هستند که به عللی چون بیماری،سفروضعف وفتورو…نمی توانند روزه بگیرند.قرآن کریم درآیه زیر به این گروه می پردازد:”أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن کَانَ مِنکُم مَّرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿ بقره،۱۸۴ ﴾؛[روزه در] روزهاى معدودى [بر شما مقرر شده است] [ولى] هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد [به همان شماره] تعدادى از روزهاى دیگر [را روزه بدارد] و بر کسانى که [روزه] طاقت‏فرساست کفاره‏اى است که خوراک دادن به بینوایى است و هر کس به میل خود بیشتر نیکى کند پس آن براى او بهتر است و اگر بدانید روزه گرفتن براى شما بهتر است.

ازآیه فوق چنین برمی آید:

۱٫آنانی که طاقت وتحمل خودراازدست می دهند،می توانند روزه نگیرند اما باید با دادن کفاره ای به صورت طعام به  افراد مسکین ونیازمند آنرا جبران کنند” فِدْیَهٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ” و اگردردادن کفاره کرامت بیشتری کنند ،برایشان بهتر است”فَمَن تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَّهُ”.

۲٫ قرآن کفاره راجانشین روزه خواری نمی داند.بنابراین،افراد بیمارومسافرباید درایام دیگری به قضای روزه خود بپردازند” فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ”.وانگهی ،افراد ناتوان نیز باید تا می توانند همانند دیگرمومنان روزه بگیرند ” وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ”.

۳٫ محض سفروبیماری نمی تواند بهانه ای برای شکستن روزه باشد.به بیان دیگر،درصورتی که روزه گرفتن بررنج ،دردومرض بیمارنیافزاید یا مسافرت،روزه دار رادچار مشکل وسختی نکند،چراباید روزه اش رابشکند وخودرا ازفیوضات آن بی بهره سازد؟ این درحالی است که مطابق آیه” وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ” روزه گرفتن حتی برای افرادی نیز که طاقت روزه گرفتن ندارند ، توصیه شده است!

به نظرمی رسد ملاک طی مسافت به اندازه ترخص فقهی برای شکستن روزه کفایت نکند،چرا که موازین دیگری غیرازمعیارمسافت نیز درطاقت مسافرروزه دار تاثیر قابل توجهی دارد ونمی توان نسبت به آنها بی توجه بود؛ازجمله سن( جوانی وپیری)،جنسیت(زن ومرد بودن)،کیفیت سفر(باپای پیاده،اسب، خودرو، هواپیماو…،)دمای هوا و…

به هرحال،می طلبد فقهاواندیشمندان دینی دربررسی های علمی وبدورازتعصب خود به این موارد نیز توجه نمایند.

سایراحکام قرآنی روزه

الف:”شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَن کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُواْ الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿ بقره،۱۸۵﴾؛ماه رمضان [همان ماه] است که در آن قرآن فرو فرستاده شده است [کتابى ] که مردم را راهبر و [متضمن] دلایل آشکار هدایت و [میزان] تشخیص حق از باطل است پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد و کسى که بیمار یا در سفر است [باید به شماره آن] تعدادى از روزهاى دیگر [را روزه بدارد] خدا براى شما آسانى مى‏خواهد و براى شما دشوارى نمى‏خواهد تا شماره [مقرر] را تکمیل کنید و خدا را به پاس آنکه رهنمونیتان کرده است به بزرگى بستایید و باشد که شکرگزارى کنید .

ازآیه فوق چنین مستفادمی شود:

۱٫روزه واجب عینی است .بنابراین ،هرکس مکلف است بادریافت ماه مبارک رمضان روزه بگیرد” فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ”.باوجود تاکید قرآن  مبنی بر اینکه روزه” ایاما معدودات”است، آیه فوق نشان می دهد که منظوراز ایام معدودات همان ماه رمضان است.

۲٫ازامتیازات ماه رمضان این است که قرآن درهمین ماه نازل شده است؛قرآنی که به عنوان هدایت بشراست و حق راازباطل جدامی کند” وَالْفُرْقَانِ”.

۳٫آیه ” یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ”عنصربنیادی دین الهی رابیان می کند. براساس آن دردین خدا سخت گیری روا نیست.این حکم درمورد همه احکام الهی جاری وساری است.بنابراین،روزه داری نیز باید با توان واستطاعت اشخاص سازگارباشد.به همین دلیل،کسانی که بیمارندونمی توانند روزه بگیرندیا در مسافرت بسرمی برند ودرطول سفرگرفتن روزه برایشان دشواراست،می توانند روزه خودرا بخورند وقضای آن را درایام دیگر بگیرند.

ب:أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَآئِکُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللّهُ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَخْتانُونَ أَنفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنکُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُواْ مَا کَتَبَ اللّهُ لَکُمْ وَکُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّیَامَ إِلَى الَّلیْلِ وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿ بقره،۱۸۷﴾؛در شبهاى روزه همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گردیده است آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستید خدا مى‏دانست که شما با خودتان ناراستى مى‏کردید پس توبه شما را پذیرفت و از شما درگذشت پس اکنون [در شبهاى ماه رمضان مى‏توانید] با آنان همخوابگى کنید و آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب کنید و بخورید و بیاشامید تا رشته سپید بامداد از رشته سیاه [شب] بر شما نمودار شود سپس روزه را تا [فرا رسیدن] شب به اتمام رسانید و در حالى که در مساجد معتکف هستید [با زنان] درنیامیزید این است‏حدود احکام الهى پس [زنهار به قصد گناه] بدان نزدیک نشوید این گونه خداوند آیات خود را براى مردم بیان مى‏کند باشد که پروا پیشه کنند .

ازآیه فوق چنین برمی آید:

۱٫درایام روزه بایداز سه چیز خودداری کرد: خوردن،آشامیدن وآمیزش باهمسر.

باید توجه داشت که  منظورقرآن کریم ازخوردن وآشامیدن تناول خوراک وآب است نه چیز دیگر.

بنابراین،تصورمی رود چنانچه، خوردن داروی شیمیایی غیرغذایی به حکم ضرورت وبه دستورپزشک وبدون هرگونه لذت بردن و خاصیت غذایی باشد، ناقض حکم قرآنی فوق نباشد،زیراکه حاصل ترک آب وخوراک، گرسنگی وتشنگی است.این درحالی است که داروهای مذکور هیچ نقشی درکاهش گرسنگی وتشنگی افراد ندارند،حال آنکه کمک می کنند که افراد، روزه خودرابدون افزایش ناراحتی ودرد (اعم ازبدنی وروانی) بگیرند.به عنوان مثال،آنکه درطول روز داروی قلبی ، افسردگی یا… میل می کندو با خوردن آن درطول روزمی تواند بدون هرگونه مانعی روزه خودرابگیرد،چرانتواند بااستفاده از آن ازفیوضات روزه درایام ماه مبارک رمضان بهره مند شود!

۲٫آیه” عَلِمَ اللّهُ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَخْتانُونَ أَنفُسَکُمْ”نشان می دهد که احتمال نقض احکام وقوانین سخت بیشتراست. به همین دلیل، خداوند با علم به این حقیقت،ازصدور این گونه احکام سخت پرهیزمی کند.بدیهی است وضع قوانینی عادی نیزکه ازابتدا احتمال نقض آن ها ازسوی افراد وجود دارد،به خدشه دارشدن نظم عمومی می انجامد.به هرحال،.قانون باید آسان گیرانه باشد تا زمینه نقض آن ازبین برود .

۳٫زن وشوهر نسبت به یکدیگر به مثابه لباسند و آبرو،حرمت وحیثیت یکدیگر را حفظ می کنند.به هرحال،لباس نماد نزدیکی، حیثیت، شان، پشتیبانی، نگهداری،رازداری وانس حداکثری است.

۴٫زمان آغازامساک ازهنگام هویداشدن رشته سفیدی ازرشته سیاهی  فجرتاموقع شب است.درفقه اهل سنت وامامیه درزمینه زمان طلوع فجروآغازشب اختلاف جزئی وجود دارد.به طوری که معمولا اذان صبح وشب آنان چند دقیقه ای زودترازاذان شیعیان خوانده می شود .

نویسنده:علی حکیم پور