صــــلاح الـــدّین.نــت پایگاه اینترنتی عبدالعزیزسلیمی (نویسنده و مترجم)
مخالفت سوریه با پیشنهاد تاسیس فدراسیون کُردی از سوی روسیه
سرویس جهان – ده ها هواپیمای روسی روزانه در پایگاه هوایی حمیمیم در نزدیکی شهر لاذقیه ی سوریه به زمین می نشینند. یکی از این هواپیماها که از مسکو پرواز کرده بود و روز ۱۷ سپتامبر در حمیمیم بر زمین نشست، توجه هیچ کس را به خود جلب نکرد اما مسافران آن که هشت تن از مقامات وزارت های خارجه و دفاع روسیه بودند، اسنادی را با خود داشتند که ممکن است یک روز صحنه ی سیاسی منطقه را تغییر دهد.
این اسناد که المانیتور آنها را به دست آورده، شامل نامه ای غیررسمی راجع به امکان اعطای “وضع قانونی ویژه ای در چارچوب سوریه” به کردستان سوریه توسط دولت سوریه است. وظیفه ی هیأت مذکور این بود که موافقت طرف ها را با این نامه ی غیررسمی جلب و از این طریق راه حلی برای مسأله ی کُرد در سوریه پیدا کنند.
صالح گدو، دبیر کل حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه در جلسه حاضر بود:”روس ها سندی را حاضر کرده بودند. سند به نفع ما بود. آنها خواهان حکومت فدرالی در سوریه و در همین حال احیای حقوق کُردها بودند. ما تمام [شروط] را قبول کردیم و پیشنهادات مضاف بر آن هم ارائه کردیم.”
گدو گفت که هیأت دولت سوریه با گفتن اینکه این موافقت نامه باعث تجزیه ی کشور می شود و دمشق حاضر به گفت وگو درباره ی یک دولت خودمختار نیست، آن را نپذیرفتند.
نامه ی غیررسمی شامل پنج پیشنهاد اصلی می شود که متن آن از این قرار است:
طرف کُرد سوریه پیشنهاد کرده که مسائل زیر مورد بحث قرار گیرد و طرف عرب سوریه با بحث در این باره موافقت کرده است:
- به رسمیت شناختن حقوق ملی و سیاسی مردم کُرد سوریه در قانون اساسی و در همان حال به رسمیت شناختن حقوق دیگر اقلیت های ملی.
- به رسمیت شناختن نظام خودگردان دموکراتیک در کانتون ها [ی جزیره، کوبانی و عفرین که در حال حاضر تحت کنترل کردها هستند] و اذعان به اینکه اعضای [نظام] خودگردان نماینده ی منافع تمام گروه های ملی و مذهبی در این منطقه هستند و پذیرش تمام تصمیمات اتخاذ شده توسط شورای قانون گذاری این کانتون ها.
- به رسمیت شناختن یگان های مدافع خلق و نیروهای آسایش [پلیس کُرد] به عنوان نیروهای نظامی ملی و قانونی.
- تشکیل هیأت هایی از هر دو طرف [نظام خودگردان و دولت سوریه] برای ایجاد هماهنگی روابط بین کانتون ها و دولت مرکزی در دمشق.
- تغییر نام “جمهوری عرب سوریه” به “جمهوری دموکراتیک سوریه” و در این رهگذر تشکیل حکومتی با عقاید دموکراتیک متنوع بر پایه ی نظامی فدرال.
گدو گفت که طرف کُرد پیشنهاد افزودن این موارد را داد: توقف اسکان اعراب در روستاهای کُرد در جزیره، برگرداندن اموال و املاک کُردها به آنها و پرداخت خسارت به کردها به خاطر صدماتی که متحمل شده اند.
هرگونه منازعه در هنگام پیاده سازی شرایط موافقت نامه از طریق گفت وگو میان دو طرف حل می شود. در نامه ی غیررسمی آمده است:”این منازعات نباید در دادگاه های بین المللی حل شود.”
گدو تأکید کرد که موضوع منتفی نشده است و طرف روس همچنان در این مورد با دولت دمشق در تماس خواهد بود. او گفت که موافقت نامه ی پیشنهادی از طریق این شرط که “هر یک از دو طرف حق فسخ موافقت نامه را در هر زمان دارد مشروط به اینکه موضوع را به شکل کتبی به طرف دیگر اطلاع دهد” امکان انعطاف پذیری را فراهم کرده است.
سوریه یکی از چهار کشور خاور میانه است که جمعیت کردهای آنها زیاد است. این کشور نزدیک ۳ میلیون کُرد دارد که بیشترشان وضع و حال قانونی ندارند. کردها پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ خواهان حقوق خود و به رسمیت شناخته شدن شدند. حزب کرد ناسیونالیستی اتحاد دموکراتیک (پ ی د) کنترل شهرهای اصلی کردنشین در سوریه در نزدیکی مرز ترکیه مانند قامیشلی، کوبانی و عفرین را در دست گرفت.
ترکیه از همان ابتدا با این تحول مخالفت کرد. برخی در ترکیه احساس می کردند که دولت سوریه منطقه ی مرزی را هم به خاطر پرهیز از باز کردن جبهه ای نو در جنگ داخلی و هم به عنوان چالشی برای ترکیه در اختیار کردها گذاشته است اما هنگامی که پ ی د به شکل یک طرفه کانتون های خودمختار در قامیشلی، کوبانی و عفرین را اعلام کرد، هیچ کس و البته دولت دمشق هم این کانتون ها را به رسمیت نشناختند. سپس هنگامی که یگان های مدافع خلق (ی پ گ) شاخه ی نظامی پ ی د دست به تصرف اراضی بین کانتون های مجزا زد، ترکیه به شدت واکنش نشان داد و اعلام کرد که اجازه نمی دهد یک دولت خودمختار کُرد دهلیزی در مرز ترکیه تشکیل دهد.
کشورهای غربی در ماه های اخیر به ی پ گ اسلحه داده و از پ ی د به لحاظ سیاسی حمایت کرده اند. تضاد منافع قدرت های خارجی و فقدان وحدت سیاسی در میان کردها تضمینی برای حل نشدن مسأله ی کرد در سوریه بود. کردها گاه با آمریکا و گاه با روسیه روابط نزدیک برقرار کردند.
به همین خاطر برخی چهره های سیاسی منطقه در شگفت هستند که چرا ترکیه در مورد حمایت آشکار روسیه از کردها سکوت کرده است. یکی دیگر از مقامات کرد که در جلسه ی حمیمیم شرکت داشت، گفت:”بی گمان ترک ها دقیقاً می دانند که در این جلسه چه اتفاق افتاد. آنها این را هم می دانند که دولت سوریه حاضر به پذیرش برنامه ی روسیه برای یک قلمرو کردی خودمختار نمی شود. پس دلیلی ندارد که آنکارا برای خیال بیهوده ای که احتمال ندارد عملی شود، واکنش نشان داده و روسیه را ناراحت کند.”
منبع: المانیتور
ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان
