صــــلاح الـــدّین.نــت پایگاه اینترنتی عبدالعزیزسلیمی (نویسنده و مترجم)
نوام چامسکی یکی از برجسته ترین روشنفکران دوره ماست. چامسکی ۸۲ ساله زبان شناس، فیلسوف و فعال سیاسی و منتقد جدی سیاست خارجی و اقتصادی دولت ایالات متحده آمریکا است. سیدا نرچ (Ceyda Nurtsch) مصاحبه ای را با وی در مورد بهار عربی انجام داده است.
– آقای چامسکی، بسیاری این موضوع را مطرح می کنند که جهان عرب ناسازگار با دمکراسی است، آیا شما معتقدید که رویدادهای اخیر نادرست بودن این فرضیه را ثابت کرده است؟
– چامسکی: چنین فرضیه ای در هیچ جا پایه و اعتبار ندارد. جهان عربی – اسلامی تاریخی طولانی از دمکراسی را دارد که عمدتا بوسیله غرب با شکست مواجه شده است. در سال ۱۹۵۳ ایران دارای نظام پارلمانی بود که ایالات متحده و بریتانیا باعث سقوط آن شدند. در همان دوره انقلابی در عراق در سال ۱۹۵۸ روی داد، که می توانست انقلابی دمکراتیک باشد اما ایالات متحده با سازماندهی کودتایی آن را سرکوب کرد.
دوستان اشتباهی: پرزیدنت آیزنهاور در آن زمان در مورد موجی از نفرت علیه آمریکا در جهان عرب سخن می گفت. وی از نفرتی خبر می داد که نه از جانب دولتهای منطقه که از جانب ملتها علیه آمریکا وجود داشت. شورای امنیت ملی ایالات متحده در گزارشی غیر رسمی اعلام کرده بود که در جهان عرب، بلوک ایالات متحده و هوادارانش که خود را منادی دمکراسی می دانند از دیکتاتورهای ستمگر حمایت می کنند و اینکه از دید آنان آمریکا و متحدانش به سبب حفظ کنترل خود بر نفت این کار را انجام می دهند. در گزارش آمده بود که این مشاهدات با صحت کمتر یا بیشتر در اساس آنچه را بایستی انجام دهیم نشان می دهد.
– به این معنا آیا از نظر شما این دمکراسی های غربی بوده اند که از ظهور دمکراسی در جهان عرب جلویگری نموده اند؟
– چامسکی: نمی خواهم وارد جزئیات شوم، اما بله، این راهی است که تا به امروز آن را در پیش گرفته اند. در منطقه قیام های دمکراتیک بطور پیوسته ادامه یافته است. اما اکثر این قیام ها توسط دیکتاتورهایی که عمدتا مورد حمایت ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه بوده اند سرکوب شده اند. در نتیجه قطعا به دلیل سرکوب صورت گرفته در آنجا دمکراسی ای وجود ندارد. شما می توانید این موضوع را در موردی مشابه در مورد آمریکای لاتین نیز بگویید: مجموعه ای ممتد از دیکتاتورها و جنایتکاران خونریز. بنابراین تا زمان کنترل جهان توسط ایالات متحده و یا پیش از آن توسط اروپا بدلیل مداخلات سرکوب گرایانه آنان دمکراسی ای وجود نداشته است.
– بنابراین شما به هیچ وجه از وقوع بهار عرب شگفت زده نشده اید؟
-چامسکی: خب، من در واقع انتظار چنین رویدادهایی را نداشتم. اما در مورد این رویدادها پس زمینه ها و عوامل بسترسازی جود داشته اند. اجازه دهید برای مثال به مصر اشاره کنم. همانطوری که مشاهده نموده اید جوانانی که تظاهرات ۲۵ ژانویه در مصر را سازماندهی نمودند برای خود عنوان جنبش “۶ آوریل” را برگزیدند. انتخاب این نام دلیلی دارد. ۶ آوریل ۲۰۰۸ روز اعتصاب وسیع کارگران مصری در مرکز نساجی ماهالا Mahalla بود: اعتصابات، حمایت از تظاهرات در سراسر کشور و مواردی قبیل آن در مصر روی داد. اما قیام مردم در آن زمان توسط دیکتاتور سرکوب شد. خب، در غرب ما توجهی به این رویداد نشان ندادیم. گویی فرض بر آن بود که تا زمانی که دیکتاتور مردم را سرکوب می کند ما چرا به آنان توجه کنیم!
تلاش در جهت برقراری دمکراسی: در ۶ آوریل ۲۰۰۸ کارگران مصری، در بخش دولتی صنعت نساجی مصر در واکنش به کاهش دستمزدها و افزایش قیمت مواد غذایی دست به اعتصاب زدند. از آنجایی که اعتصاب در مصر غیر قانونی قلمداد می شد کارگران توسط نظامیان سرکوب شدند. اما پس از آن ماجرا مخالفان درس های مفیدی را آموختند. چنانچه پژوهشگر آمریکایی جوئل باینن (Joel Beinan) فعال در استنفورد نیز که بر روی جنبش کارگران مصری تحقیقاتی را انجام داده است و اخیرا مقاله ای نیز در این باره نوشته به مبارزه کارگران برای مدت زمانی طولانی اشاره نموده است: مبارزه ای به منظور نیل به دمکراسی.
-رئیس جمهور پیشی ایالات متحده، جورج دبلیو بوش، مدعی است که سیاست ” خاورمیانه جدید” وی بر وقوع دومینویی از انقلابات در جهان عرب تاثیر گذاشته است. در این باره آیا ارتباطی میان قیام در جهان عرب با سیاست جورج دبلیو بوش وجود دارد؟
چامسکی: عمده رویدادهای تاریخ پس از جنگ جهانی نیز دومینو وار بوده اند: کویا، برزیل، ویتنام. هنری کیسینجر وقوع متوالی رویدادها را در آن زمان به ویروسی تشبیه کرده بود که از دید وی می توانست مسری باشد. در آن هنگام وی و نیکسون برای ساقط نمودن رئیس جمهور منتخب شیلی، سالوادور آلنده برنامه ریزی کردند. کیسینجر بطور خاص در این مورد گفته است که احتمال تاثیر گذاری به زعم وی ویروس شیلیایی بر کشورهای اروپایی نیز وجود داشت. در عمل، وی و برژنف بر سر این موضع (سرنگونی آلنده) به توافق رسیدند، یزرا هر دو طرف از بسط دمکراسی می ترسیدند. کیسینجر می گوید ما بایستی ریشه ویروس را می خشکاندیم و در واقع نیز تصمیم خو را عملی ساخته و حکومت آلنده را سرنگون ساختند.
امروز نیز مورد مشابهی وجود دارد بوش و ابواما هر دو از بهار عرب هراسیده اند و علت محسوسی نیز برای هراس آنان وجود دارد. آنان خواهان برقراری دمکراسی ها در جهان عرب نیستند زیرا در صورت برآمدن حکومت ها در جهان عرب از طریق انتخابات عمومی ایالات متحده و بریتانیا از صحنه سیاسی خاورمیانه به بیرون پرتاب خواهند شد. و این امر علت هراس آنان از برقراری دمکراسی در خاورمیانه است.
– می دانیم که خبرنگار بریتانیایی خاورمیانه رابرت فیسک (Robert Fisk) اخیرا اوباما و سیاست هایش در مورد منطقه را نامناسب قلمداد کرده است …
چامسکی:من آن مقاله را مطالعه نمودم. مقاله ای بسیار خوب بود. رابرت فیسک روزنامه نگاری مهیب است و بخوبی از مسائل منطقه آگاهی دارد. از دید من وی بخوبی توضیح داده است که فعالان جنبش ۶ آوریل توجهی به ایالات متحده آمریکا ندارند. آنان بکلی از ایالات متحده دست کشیده اند و می دانند که ایالات متحده دشمن آنهاست. در حقیقت ۹۰% از افکار عمومی مصر بر این باورند که ایالات متحده بدترین تهدیدی است که مصری ها با آن مواجه اند. در حالیکه آمریکا خود احساس می کند که بسیار قدرتمند است.
– برخی بر این باورند که روشنفکران عرب بیش از حد سکوت نموده اند و بیش از حد منفعل اند، بنظر شما نقش امروز روشنفکر عرب چه باید باشد؟
چامسکی: روشنفکران مسئولیت ویژه ی را بر عهده دارند ما آنان را به این سبب روشنفکر می خوانیم که مستحق این عنوان اند نه بدان خاطر که باهوش تر از سایرین هستند. اما اگر شما مستحق چنین عنوانی باشید و جایگاه یک روشنفکر را کسب نموده باشید و بتوانید نظرات خود را بیان کنید ما شما را یک روشنفکر محسوب می نماییم و بطور مشابه در جهان عرب و یا هر جای دیگر جهان نیز وضع به همین منوال است.
۱٫ منبع : en.qantara.de/The-West-Is-Terrified-of-Arabic-Democracies/…/index.html
ترجمه ی نوژن اعتضادالسلطنه
