میتوانم ادعا کنم که درباره علی عبدالله صالح رئیس جمهوری سابق یمن بر اساس تجربیات سالهای طولانی گذشته آنقدر زیاد می دانم که برای فهمیدن این شخص کافی باشد. برجستهترین ویژگییش این است که او را اعتمادی نیست
زیرا به سیاست های گمراه کننده بسیار تکیه میکند! سالهای درازی آمریکاییها، خلیجیها، عراقیها و سوریها را گمراه کرد و بیش از آنها، رهبران سیاسی، حزبی و قبیلهای یمن را فریب داده بود. بیوگرافی صالح چنین است؛ بازی در میدانهای مختلف، یا همانگونه که خود او میگوید: «رقص بر سر مارها»؛ مسالهای که برای او زمامداری در کشوری آکنده از تناقضها و رقبا را میسر ساخت.
آنچه که در هشت هفته گذشته روی داد، نمایشی دیگر با کارگردانی صالح بود، همگان شگفت زده شدند که چگونه گروه مسلح حوثی، به این راحتی توانست بزرگترین شهرها و استانهای یمن را تصرف کند و مقاومت نیروهای دولتی و قبیلهای در برابرش بسیار اندک بود. حوثیها «داعش» نیستند، آنها شبه نظامیانی قبیلهای هستند، گروهی که در مناطقه اش قدرت دارد؛ یا به عبارتی دیگر تنها در شمال یمن. لذا این گروه بدون همپیمان نمیتوانست تسلط خود را به سمت جنوب غرب کشور گسترش دهد. بسیاری ها داستان پیشروی حوثیها را بدون تحقیق باور کردند.
آنچه روند گمراه کردن را آسان کرد، این بود که کارمندان پیشین علی عبدالله صالح، مقدار زیادی از اطلاعات غلط را منتشر کردند که ادعا میکرد، عبد ربه منصور هادی رئیس جمهوری موقت کنونی، با حوثیها همپیمان شده و با تسلیم کردن پایتخت و شهرهای دیگر به آنها، موافقت کرده است. خبری دیگر مدعی شده بود که سعودی با حضور حوثیها در چارچوب آشتی منطقهای با ایرانیها و دیگر طرفها، موافقت کرده است. اما خبر سوم، فرستاده جامعه جهانی به یمن را به دست داشتن در توطئه متهم میکند.
برای من این داستانها که در رسانهها منتشر میشد، غیر منطقی بود(البته چندان هم غیر منطقی نیستند). ممکن است رئیس جمهوری فعلی برای اداره کشور در اوج بحران جاری مناسب نباشد، اما به طور حتم احمق نیست و با تسلیم کلید پایتخت و بقیه کشور به دشمنانش، گردن خود را در اختیار آنها قرار نمیدهد! عاقلانه هم نیست که نماینده جامعه جهانی به دور از چشم جریانهای سیاسی اصلی، توافقاتی به عمل آورد . به نظر من: هنگامی که مشکلی در یمن پیش میآید، باید همواره به دنبال علی عبدالله صالح گشت، میتوان رد پای او را در هر بحران و هر معامله پشت پرده ای یافت. بعدها مشخص شد که بیشتر شایعات ساخته و پرداخته خود او است تا همه را آرام کرده، برای تصرف بقیه کشور وقت بخرد و رقبایش را گمراه کند. صالح رئیس جمهوری برکنار شده است اما همچنان سازمانهای قدیمی کشور را از پشت پرده اداره میکند و اکثر بخشهای نظامی و امنیتی، تحت تاثیر او قرار دارد. صالح از این طریق تلاش میکند تا نظام جانشین خود را سرنگون کند. او به تخریب یمن ادامه خواهد داد تا چه بسا دوباره به سمت ریاست جمهوری باز گردد.
شاید صالح نداند که او حتی اگر در تخریب وضعیت کنونی موفق شود، اما آینده فرزندش احمد را از میان میبرد. بسیاری احمد را شخصیتی خوب ارزیابی میکنند که میتواند نقش بزرگی در اداره آینده کشور داشته باشد. میشد طی دو سال دوره انتقالی به مرحله نهادینه شدن قدرت در یمن رسید در آن صورت حزب صالح میتواند به حکومت بازگردد، حزبی که بزرگترین حزب یمن است و میانجیگران ادامه فعالیتش را هموار کردند و در کشور ریشه کن نشد .
اکنون وضعیت روشنتر شده است؛ صالح به همراه حوثیها، تصمیم به تخریب اوضاع و سرنگونی نظام جدید گرفته اند. آنها میخواهند به وضعیت را به پیش از (انقلاب) فوریه ۲۰۱۲ یعنی به قدرت بازگردند. صالح از حوثیها استفاده کرد و برای اهداف خود با ایرانیها همکاری کرد تا همسایگان سعودیاش را از آنها بترساند چرا که تاثیرگذارترین هستند و پس از آن، خود را به عنوان نجات دهنده کشور مطرح کند.(لازم به یادآوری است که علی صالح از جهت سیاسی بعثی و از نظر مذهبی زیدی است.)
این نمایشنامه خوبی است، اما نقص آن این است که طناب دروغ کوتاه است و خود صالح به کتابی گشوده شده تبدیل شده است.
به یاد بیاوریم که در یمن جریانهای محلی قوی و ۳ قدرت خارجی تاثیر گذار وجود دارند. در خارج، سعودی با دیگر کشورهای خلیجی و ایالات متحده که به اوضاع یمن در چارچوب سیاست جنگ علیه سازمان القاعدهاش حضور دارند. یمن در دوره صالح به بزرگترین پناهگاه این سازمان تروریستی تبدیل شد. گروه سوم سازمان ملل متحد است که از راه فرستادهاش جمال بن عمر مشروعیت را در کشور رقم زده و زیر پرچمش، توافق انتقال قدرت، امضا شد و یمنیها از جنگ داخلی همانند آنچه که در سوریه و لیبی شاهد هستیم، دور نگاه داشته شدند.
صالح به جای اینکه به خاطر نجات از مرگ ، انتقال قدرت با حفظ آبرویش ، اجازه دادن به خانواده اش برای فعالیت حزبی و منع نکردن خانوادهاش از فعالیت دولتی بر خلاف آنچه که برای قذافی و خانوادهاش روی داد، شکر گذار خداوند باشد، به توطئه چینی و ایجاد آشوب از منزلش در صنعا ادامه می دهد
۲۵ اکتبر ۲۰۱۴ عبدالرحمن الراشد (الشرق الأوسط)